تیمم به معنی قصد کردن است، ولی در اصطلاح شرع، قصد کردن به خاک پاک را می‌گویند که بجای وضو و یا غسل و در نبودن آب می‌باشد.
در هفت مورد باید به جای وضو و یا غسل تیمم کرد
۱- پیدا نکردن آب
۲- مشقت بیش از حد
۳- ترس از ضرر
۴- نیاز به آب برای حفظ جان
۵- نیاز به آب برای تطهیر
۶- نداشتن آب مباح
۷- نداشتن وقت برای وضو یا غسل
در تیمّم چهار چیز واجب است
اوّل : نیّت
دوّم : زدن کف دو دست با هم بر چیزى که تیمم به آن صحیح است.
سوّم : کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانى و دو طرف آن، از جایى که موى سر مىروید، تا ابروها و بالاى بینى و بنابر احتیاط واجب باید دستها روى ابروها هم کشیده شود.
چهارم : کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
موارد قابل توجه تیمم
1 ـ تیمم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقى ندارد.
2- تیمم بر سنگِ گچ و سنگِ مرمر سیاه و سایر اقسام سنگها صحیح است ولى تیمم بر جواهر، مثل سنگ عقیق و فیروزه باطل مى باشد و احتیاط واجب آن است که با بودن خاک یا چیز دیگرى که تیمم بر آن صحیح است، به گچ و آهک پخته هم تیمم نکند.
3- در تیمم باید پیشانى و کف دستها و پشت دستها پاک باشد و اگر کف دست نجس است و نتواند آن را آب بکشد، باید با همان کف دست نجس تیمم کند.
4- اگر بدل از غسل تیمم کند و بعد کارى که وضو را باطل مى کند براى او پیش آید، چنانچه براى نمازهاى بعد نتواند غسل کند، باید وضو بگیرد، و اگر نمىتواند وضو بگیرد، باید بدل از وضو تیمم نماید.
5- اگر انسان نتواند براى نماز وضو بگیرد و تیمم هم ممکن نباشد نماز ساقط است، ولى احتیاط مستحب است بدون طهارت بخواند و بنابر احتیاط واجب قضاى آن را نیز بجا آورد.
6 – اگر بواسطه یقین یا ترسِ ضرر، تیمم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برایش ضرر ندارد، تیمم او باطل است. و اگر بعد از نماز بفهمد، نمازش صحیح است.
