همه چیز درباره رشته مهندسی عمران

مردم كوچه بازار از اين رشته به عنوان راه و ساختمان نام مي‌برند و مسئله مسكن در ذهن انسان جاي خودش را در رابطه با اين رشته به خوبي باز كرده.

اين رشته در انگلستان به هر رشته‌اي كه كارش آباداني و تمدن سازي باشد اطلاق مي‌شود ولي اكنون دامنه كاري مهندسي عمران محدود‌تر شده چون تخصص‌هاي گوناگون در كنارش پديدار گشته اند.

در ايران هر كاري كه ، به هر نوعي از سازه‌هاي ساختماني و غير ساختماني مربوط شود به رشته عمران بر‌مي‌گردد. ساختمان سازي، سدسازي، كارهاي جاده و مجاري انتقال آب يا فاضلاب همه از اين دسته هستند.گرايش راه و ساختمان و گرايش آب و نقشه برداري از گرايش‌هاي اصلي اين رشته مهم به شمار مي‌روند.

نام مهندسي عمران از واژه Civil Engineering اقتباس شده.

درس های رشته :

بازار كار :

زمينه‌‌هاي كاري اين رشته شامل سه موضوع زير است:

الف- طراحي و مشاوره: اين زمينه كاري، شامل طرح يا مشورت در طراحي يك پروژه است. همان طور كه به نظر مي رسد، اين نوع زمينه‌كاري به تجربه زياد و مفيد و همچنين به تخصص كافي نياز دارد و معمولاً اين وظيفه بر عهده متخصصين مجرب است. كسي كه چنين وظيفه‌اي به عهده مي‌گيرد، عمدتاً با كار‌هاي دفتري و كار با نقشه‌هاي مختلف سروكار خواهد داشت.

ب- پيمانكاري و اجرا: اين وظيفه به سختي وظيفه مشاوره نيست و آن تخصص لازم را ندارد يك مجري، طرح و نقشة در نظر گرفته شده براي يك پروژه دريافت مي‌كند و فقط وظيفه‌اش اين خواهد بود كه طرح را به خوبي اجرا كند. البته اكثر مشكلات سازنده‌اي در همين بخش است، چرا كه ممكن است نقشه‌هاي بسيار خوبي طراحي شود و سازه‌ها از نظر طراحي بدون عيب و نقص باشند، اما كار در اجرا به درستي انجام نگيرد. به همين جهت سازه‌هاي ساخته شده معمولاً بي عيب و نقص است.

ج- نظارت: مهندس ناظر وظيفه دارد از طرف كارفرما ، نظارت بر حسن انجام كارها را بر عهده بگيرد و همچنين وظيفه هماهنگي بين كار‌ها و افراد مختلف را به انجام برساند.

براي آشنائي بيشتر با زمينه‌هاي كاري گرايش‌هاي مهندس عمران به مثال زير توجه كنيد.

در پروژه‌هاي بزرگ معمولاً يك گروه از مهندسان با گرايش‌ها و سطح تخصص‌هاي مختلف كار مي‌كنند تا پروژه طراحي و اجرا شود. به عنوان مثال، در ساخت يك سد، ابتدا بحث طراحي آن مطرح است. گرايش منابع آب تعيين مي‌كند كه سد اگر در جايي خاص احداث شود، وضع آب پشت آن چطور خواهد بود و سد كجا احداث شود، بهتر است.

گرايش هيدروليك و سازه هيدروليكي، به كمك گرايش سازه، وظيفه طراحي ساختمان اين سد را بر عهده دارند. گرايش زلزله، وظيفه ايمني سازي سد در برابر زلزله و تغيير طرح سازه آن به نحوي كه در برابر زلزله مقاوم باشد و گرايش خاك و پي، وظيفه بررسي پي و تكيه‌گاههاي سد و ميزان دوام آنها را بر عهده دارد و سرانجام در هنگام اجرا، يك نقشه بردار وظيفه اجراي دقيق بخشهاي مختلف سد و تعيين محل دقيق احداث آن و مثلاً محل دقيق تكيه‌گاهها و پي‌ها را به عهده دارد. دست آخر، همه اين مهندسان به كمك تعداد زيادي از مهندسان رشته‌هاي ديگر مثل مهندسان مكانيك و برق، كار ساخت بدنة سد و نصب تجهيزات مربوط به آن را به انجام خواهند رسانيد.

شايان ذكر است كه گرايش هاي هيدروليك سازه هيدروليكي، منابع آب، سازه، زلزله و خاك و پي كه در اينجا نام برده شدند، جزء گرايش‌هاي مهندسي عمران در مقطع كارشناسي ارشد هستند.

مهندسی عمران یکی از حرفه‌های مهندسی است که به طراحی، نگهداری و ساخت سازه‌های مصنوعی و طبیعی شامل جاده‌ها، پل‌ها، کانال‌ها، سدها و ساختمان‌ها می‌پردازد. از لحاظ قدمت، مهندسی عمران پس از مهندسی جنگ، دومین نظام مهندسی به حساب می‌آید و امروزه مهندسی عمران، حد واصل مهندسی نظامی و مهندسی غیرنظامی محسوب می‌گردد. مهندسی محیط زیست، مهندسی ژئوتکنیک، ژئوفیزیک، ژئودزی، مهندسی کنترل، مهندسی حمل و نقل، علوم زمین، علوم جوی، مهندسی قانونی، مهندسی شهری، مهندسی هیدرولیک، علم مواد، مهندسی سازه‌های دریایی، مدیریت سواحل، نقشه‌برداری و مهندسی سازه از جمله زیرشاخه‌های مهندسی عمران هستند

تاریخچه

آغاز فعالیت‌های مهندسی عمران احتمالاً بین ۴۰۰۰ تا ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و در مصر باستان و میان‌رودان بوده‌است. هنگامی که انسان‌ها زندگی عشایری را رها کردند؛ نیاز به ساخت‌وساز جهت تأمین سرپناه پدید آمد. در همان زمان گسترش حمل‌ونقل به نحو فزاینده‌ای اهمیت یافت و به اختراع چرخ و همچنین آغاز دریانوردی منجر شد.

تا پیش از دوران مدرن، تفاوت واضحی بین مهندسی عمران و معماری وجود نداشت. و اغلب از این دو عنوان به جای یک‌دیگر استفاده می‌شد. از ساخت هرم‌های مصری (۲۷۰۰–۲۵۰۰ پیش از میلاد) می‌توان به عنوان اولین نمونه از ساخت سازه‌های عظیم یاد کرد. از دیگر سازه‌های تاریخی عمرانی می‌توان به سامانهٔ مدیریت آب قنات در ایران باستان (با قدمت بیش از ۳۰۰۰ سال)، پارتنون در یونان باستان (۴۴۷–۴۳۸ پیش از میلاد)، جادهٔ آپیا در روم باستان (۳۱۲ پیش از میلاد) و دیوار بزرگ چین (۲۲۰ پیش از میلاد) اشاره‌کرد.

در قرن هجدهم میلادی تعریف مهندسی عمران از مهندسی جنگ تفکیک شد. جان اسمیتون اولین کسی بود که خود را مهندس عمران خواند. او کسی بود که فانوس دریایی ادیستون را بنا کرد و در سال ۱۷۷۱ به کمک همکارانش انجمن علمی مهندسان عمران اسمیتونین را بنیان نهاد.

در سال ۱۸۱۸ مؤسسهٔ مهندسان عمران در لندن تأسیس شد و در سال ۱۸۲۰ توماس تلفورد، مهندس برجسته، اولین رئیس مؤسسه شد. مؤسسه در سال ۱۸۲۸ مجوز سلطنتی را کسب کرد. متن این مجوز، مهندسی عمران را این‌گونه معرفی می‌کند:

هنر هدایت منابع بزرگ قدرت در طبیعت برای استفاده و آسایش انسان، به عنوان ابزار تولید و حمل‌ونقل در کشور، جهت تجارت داخلی و خارجی، که در ساخت راه‌ها، پل‌ها، قنات‌ها، کانال‌ها، هدایت رودها، و اسکله‌ها جهت واردات و صادرات و ساخت بندرها، لنگرگاه‌ها، خال‌ها، موج‌شکن‌ها و فانوس‌های دریایی به کار می‌رود و هنری برای هدایت قدرت مصنوعی برای اهداف تجاری و ساخت‌وساز و استفاده از ماشین‌آلات و زه‌کشی شهرها و روستاها است.

مهندس عمران

اکثر مهندسان عمران دارای مدرک دانشگاهی این رشته هستند. در بیشتر کشورها، کارشناسی سطح پایهٔ مهندسی عمران است و تحصیل آن اغلب از ۳ تا ۵ سال به طول می‌انجامد. دروس این سطح، عموماً شامل بخش‌هایی از علوم فیزیک، ریاضی، مدیریت پروژه و دروس اختصاصی مهندسی عمران می‌گردد.

فناوری نوین و مهندسی عمران

مهندسی عمران به عنوان یکی از بخش های اصلی در ساخت و ساز در کنار رشته های تاسیسات و معماری با ورود ابزارهای نوین مدل سازی اطلاعات ساختمان BIM دچار تحول شده و بسیاری از تحلیل های سازه ها به کمک این نرم افزارها درحال انجام است.