باغبان‌های خانگی عاشق کاشت درخت گلابی هستند چون هم میوه آن شیرین است، هم ساده‌ترین درخت برای پرورش است. بسیاری از درختان میوه با حشرات مشکل دارند. بسیاری از آنها مستعد ابتلا به بیماری‌های گیاهی‌اند.
گلابی مشکلات کمتری دارد. آنها فقط رشد می‌کنند و سال به سال بی‌دردسر و با کمی مراقبت محصول می‌دهند.
انجیراستور: گلابی نسبت به سایر میوه‌ها نیاز به مراقبت کمتری دارد. با این حال شیرین، خوش طعم و مغذی هم هست. مانند سیب، اگر هنگام برداشت هنوز نرسیده باشند، می‌توان آن را به مدت طولانی نگه داشت.
اگر در یک محل خنک نگه داشته شوند، چند ماه می‌مانند.
تکثیر درخت گلابی
گلابی از طریق دانه تکثیر میشود. چندین سال طول می‌کشد تا از نهال به یک درخت تولیدکننده میوه تبدیل شود. اکثر مردم نهال درخت گلابی را در اندازه کوچک می‌گیرند تا در باغ خود پیوند بزنند و پرورش دهند. درختان محلی شما قدیمی‌تر هستند.
این درخت گلابی کوچک برای رشد به ۲-۴ سال دیگر نیاز دارد تا اولین میوه خود را بدهد.
همچنین می‌توانید یک شاخه از یک درخت گلابی را روی سایر درختان میوه پیوند بزنید.
کاشت درخت گلابی
محلی را در حیاط خود انتخاب کنید که نور خورشید را کامل دریافت کند. چاله عمیقی حفر کنید. در صورت دسترسی مقدار زیادی کود تجزیه شده اضافه کنید و آن را با خاک باغ کاملاً مخلوط کنید. اگر درختی که خریداری کرده‌اید در داخل ظرفی از کود گیاهی باشد، آن را در گلدان قرار دهید.
مفید است (اما لازم نیست) که گلدان را سوراخ کنید تا به ریشه اجازه دهد به راحتی از گلدان خارج شود. هنگام ایجاد سوراخ مراقب باشید ریشه را قطع نکنید، زیرا می‌توانید به جای کمک، آسیب بزنید. اگر درخت در کیسه کرباس است از کیسه در آورید. ریشه را به آرامی در سوراخ حفر شده قرار دهید.
گیاه را خاک کنید. خاک را به طور کامل خیس کنید. در صورت نیاز خاک بیشتری اضافه کنید.
طریقه رشد درخت گلابی
رشد درخت گلابی آسان است. هنگامی که درخت کاشته شد، با مراقبت کم به خوبی رشد می‌کند. پس از کاشت درخت گلابی جدید توصیه میشود درخت را در سال اول زندگی به چوب حایل کنید. باد‌های قوی می‌تواند نهال جوان شما را خم کنند و باعث شوند تنه با زاویه رشد کند. همچنین می‌توانند درخت را تاب دهند و به ریشه‌ها آسیب بزند
.
نکته کود‌های سُنبله برای افزایش رشد درخت گلابی جدید شما خوب هستند. سنبله به آرامی کودی آزاد می‌کند که به طور ویژه برای درختان میوه فرموله شده است.
تعداد و اندازه گلابی‌ها به مسائلی وابسته است. گاهی اوقات طبیعت شکوفه‌های زیادی را از طریق گرده‌افشانی ایجاد می‌کند. گاهی تعدادی از شکوفه‌ها دچار سرمازدگی می‌شوند. ممکن است در یک سال خوب، تعداد گلابی‌ها زیاد ولی اندازه آنها کوچک باشد.
پرورش‌دهندگان می‌توانند برای حل این موضوع تعدادی گلابی نارس را در اوایل فصل حذف کنند. آیا شما هم باید این کار را بکنید؟ مسلماً در چند سال اول پرورش‌تان نه، زیرا تجربه کافی برای قضاوت در مورد اینکه آیا بچه گلابی بیش از حد روی درخت وجود دارد، ندارید.
اما توصیه می‌کنیم هر گلابی که توسط حشرات آسیب دیده است را جدا کنید تا شرایط را برای رشد بیشتر گلابی‌های سالم مهیا کنید.
هر بهار قبل ازشکوفه‌زنی جوانه‌ها، اسپری خفتگی به درخت میوه بزنید تا انواع حشرات را از بین ببرد.
درخت گلابی و میوه آن نسبت به سایر درختان میوه کمتر مستعد ابتلا به حشرات و بیماری‌ها است.
اگر از اسپری حشره یا آفت‌کش استفاده می‌کنید، توصیه می‌کنیم راهنمایی‌های روی برچسب را با دقت مطالعه کنید و هنگام سم‌پاشی از لباس محافظ و ماسک استفاده کنید.
هرس درخت گلابی
مانند سایر گیاهان، هرس درختان تازه کاشته شده برای سلامتی آنها لازم است. درختان گلابی را سالانه در اوایل بهار، قبل از آغاز رشد سال جدید، هرس کنید.
انجیراستور:ابتدا شاخه‌های مرده یا ناسالم و انتها‌ی آنها را جدا کنید. تنه اصلی و هر شاخه در ارتفاع را که با نردبان می‌توانید به میوه آن برسید، هرس کنید. مناطقی که رشد انبوه دارند را نیز هرس کنید.
این کار باعث نفوذ نور خورشید و هوا برای افزایش سلامت و رشد درخت میشود. از طرفی این کار برای حفظ زیبایی ظاهری درخت لازم است.
گلابی درختی گلدار از خانواده گل سرخیان می‌باشد و دارای حدود ۳۰ گونه است. گلابی معمولی یا اروپایی از گونه communis می‌باشد و کشیده بوده و دارای دانه‌های سنگین است.
بلندی درخت ۲۰ تا ۳۰ متر است و بر روی تنه و شاخه‌های آن پوستی ضخیم با ترک‌های طولی کشیده شده است. برگ‌های آن نازک همراه با دمبرگ بلند هستند. گلبرگ‌ها به رنگ سفید تا صورتی روشن و میوه آن کروی کشیده است.
گلابی انواع مختلفی دارد و بومی شرق اروپا و غرب آسیا است. نگهداری گلابی کار چندان سختی نیست به همین دلیل خیلی از کشاورزان خانگی به کاشت و نگهداری آن تمایل دارند.
گلابی با مقدار کمی مراقبت هم رشد می کند و از این جهت به درخت سیب شباهت دارد. گل های گلابی همزمان با برگ هایش می رویند و میوه آن شیرین آبدار است.
گلابی حاوی ویتامین های E، C و کلسیم است و از آن برای دفع سموم بدن استفاده می کنند. بلندی درخت ۲۰ تا ۳۰ متر است و بر روی تنه و شاخه‌های آن پوستی ضخیم با ترک‌های طولی کشیده شده است.
اکثر ارقام گلابی اروپایی شاخه‌هایی بدون خار دارند، اما بر روی شاخه برخی از نمونه‌های این گیاه خار‌های کوچکی مشاهده میشود. برگ‌ها ۱۲-۲ سانتیمتر طول دارند و حاشیه برگ‌ها می‌تواند صاف و یا دندانه‌دار باشد.
انواع گلابی
درخـت گلابی گونه‌ها و همچنین ارقام و انواع دو رگه مختلفی دارد که در اندازه درخت، شکل تاج، شکل و رنگ میوه و زمان رسیدن میوه تفاوت‌هایی با هم دارند.
P.communis که با نام عمومی گلابی اروپایی شناخته میشود متداولترین گونه این گیاه در کشت و پرورش است.
pyrifolia با نام گلابی آسیایی (چینی) شناخته میشود که میوه‌هایی تا حدودی گرد و شبیه سیب دارد و به همین دلیل گاهی با نام گلابی سیب شکل نیز معرفی میشود
P.serotina با نام گلابی شرقی شناخته میشود.
P.ussuriensis که بومی سیبریه است و با نام گلابی سیبریایی شناخته میشود که میوه‌هایی بدون مزه تولید می‌کند و بیشتر در مبحث پیوند زنی گلابی‌ها و به عنوان پایه کاربرد دارد.
از ارقام مهم ایرانی می‌توان گلابی درگزی، گلابی اسپادانا، گلابی وحشی، گلابی نطنز، گلابی شاه میوه و گلابی بیروتی را نام برد.
آب و هوا و دما:
گلابی در برابر سرما از سیب حساس تر است ولی می تواند دمایی تا حدود منفی 30 درجه را تحمل کند. گلابی برای میوه دادن به یک دوره سرما نیاز دارند، گرمای زیاد هوا می تواند باعث بوجود آمدن بیماری آتشک شود. جوانه های گلابی به 600 تا 1500 ساعت دمای منفی هفت درجه است.
خاک:
خاک شنی لومی مناسب درختان گلابی است و این درختان خاک های سنگین و مرطوب را دوست نمی دارند. زهکشی خاک نقش زیادی در رشد این درخت خواهد داشت.
آبیاری:
نیاز به آبیاری زیادی برای درخت گلابی نیست. آبیاری بیش از حد سبب ریزش برگ های آن می شود و خشکی نیز گیاه را پژمرده می کند. در طول دوران رشد 2 نوبت آبیاری در هفته کافیست.
آموزش کاشت درخت پرتقال کلیک کنید
هرس و نور:
هرس گلابی از اوایل فروردین پیش از آن که رشد سال جدید شروع شود. مناطقی که رشد انبوه دارند، شاخه های مرده، شاخه های ناسالم مواردی هستند که باید هرس شوند. هرس به موقع باعث رسیدن نور خورشید به همه نقاط درخت می شود. نور کامل یکی از مواردی است که برای درخت گلابی ضروری است زیرا سبب تشکیل نشدن جوانه و ریزش آن ها می شود.
کاشت و تکثیر:
انجیراستور: گلـابی با دانه تکثیر می شود و زمانی که باید برای تبدیل شدن به یک درخت تولید کننده میوه طی کند طولانی است، اکثر مردم برای کاشت گلابی، نهال آن را از گلخانه ها خریداری می کنند و در باغ خود پیوند می زنند. این درختان گلابی کوچک 2 تا 4 سال دیگر برای میوه دادن زمان نیاز دارند. برای قلمه زدن از قلمه های 20-30 سانتی متری استفاده می کنند.
بیماری و آفت درخت گلابی:
از آفات گـلابی می‌توان به شته، شپشک‌های گیاهی و کنه‌های گیاهی نام برد. در بین بیماری‌ها، بیماری آتشک یکی از مهمترین بیماری‌های این گیاه است که توسط نوعی باکتری Erwinia amylovora ایجاد میشود. وجود تابستان‌های گرم با هوایی خشک در جلوگیری از شیوع این بیماری نقش دارند.
نواحی آلوده که می‌توانند بر روی برگ‌ها شاخه‌ها و گل‌ها باشند چروکیده و سیاه رنگ می‌شوند در مورد ساقه‌ها ابتدا نوک ساقه آلوده میشود و آلودگی به سمت پایین پیش می‌رود و میوه نیز قهوه‌ای قرمز میشود.
گاهی ترشح شیره کرم رنگی از نواحی بیمار مشاهده میشود.
انجیراستور:قسمت‌های بیمار را می‌توان به خصوص در زمان هرس یعنی در اواخر زمستان به همراه ۱۵ سانتیمتر از قسمت سالم ساقه جدا کرد و زمانی که مشغول انجام عمل برش هستید مرتبا قیچی خود را با الکل ضدعفونی کنید تا بیماری از ساقه‌ای به ساقه‌ای دیگر منتقل نشود.
همچنین باکتری‌ها بر روی برگ‌های ریزش کرده و خار و خاشاک روی زمین زمستان گذرانی می‌کنند بنابراین تمیز کردن پای درخت می‌تواند به جلوگیری از شیوع این بیماری کمک کند.
بیماری زوال گلـابی یک نوع ناسازگاری بین پایه و پیوندک در گلابی‌های پیوندی است که عامل آن توسط یکی از آفات گلابی یعنی پسیل گلابی منتشر میشود به بیان دیگر یکی از آفات گلابی عامل شیوع یکی از بیماری‌های این گیاه است.
تنها گونه از گلـابی که به این بیماری مقاوم است گونه P.betulaefolia می‌باشد که این گونه گلابی به گلابی آنجو نیز معروف است. مابقی انواع گلابی‌ها کم و بیش به بیماری زوال گلابی حساسیت نشان داده اند.
از دیگر بیماری‌ها می‌توان به لکه سیاه گلابی و سایر بیماری‌های لکه برگی قارچی اشاره کرد این بیماری‌های قارچی به طور کل موجب کاهش قدرت رویش درخت و محصول میشود.
لکه‌های تیره رنگ علاوه بر برگ‌ها بر روی میوه‌ها نیز می‌توانند شکل بگیرند و موجب بروز شکاف بر روی میوه‌ها شوند. در این بیماری‌ها نیز تمیز نگهداشتن پای درخت از دیگرو استفاده از قارچکش‌هایی همانند تیوفانات متیل به همراه مانکوزب از همان ابتدای بهار و البته بعد از ریزش گلبرگ‌های گل‌ها توصیه شده است.
بیماری‌های گـلابی می‌توان به پوسیدگی ریشه ناشی از قارچ فیتوفترا، قارچ عسلی، پوسیدگی تلخ، گال توقه و کلروز ناشی از وجود آهک در خاک اشاره کرد.
کاشت درخـت گلابی
محلی را در حیاط خود انتخاب کنید که نور خورشید را کامل دریافت کند. چاله عمیقی حفر کنید. در صورت دسترسی مقدار زیادی کود تجزیه شده اضافه کنید و آن را با خاک باغ کاملاً مخلوط کنید. اگر درختی که خریداری کرده‌اید در داخل ظرفی از کود گیاهی باشد، آن را در گلدان قرار دهید.
مفید است که گلدان را سوراخ کنید تا به ریشه اجازه دهد به راحتی از گلدان خارج شود. هنگام ایجاد سوراخ مراقب باشید ریشه را قطع نکنید، زیرا می‌توانید به جای کمک، آسیب بزنید.
اگر درخت در کیسه کرباس است از کیسه در آورید. ریشه را به آرامی در سوراخ حفر شده قرار دهید.
گیاه را خاک کنید. خاک را به طور کامل خیس کنید. در صورت نیاز خاک بیشتری اضافه کنید.
احداث باغ و الگوی کاشت
اکثر باغ های گـلابی مثل سیب به صورت آزاد کشت می شوند. فاصله کاشت روی پایه های بذری گلابی معمولی روی ردیف ها ۶-۴ متر و فاصله ردیف ها از همدیگر معمولا ۸-۶ متر می باشد.
گلابی روی پایه های بذری در شرایط مساعد (خاک عمیق و حاصلخیز با تهویه مناسب) درختان حجیمی تشکیل می دهد. که حاصل آن درختانی به ارتفاع ۱۲-۱۰ متر با گسترش جانبی ۶-۵ متر با باردهی ۲۰۰-۳۰۰ کیلوگرم می باشد.
زمان چیدن درخت گلابی
تشخیص بهترین زمان چیدن گـلابی، سخت تر و مهم تر از سیب است. اکثر ارقام گلابی را باید موقعی چید که هنوز سبز و سفت هستند. ولی تشخیص صحیح این مرحله محتاج به تحقیق و تجربه و توجه به نکات زیادی است که در زیر به اهم آن ها اشاره می شود:
به تدریج که میوه به مرحله رسیدن و تکامل نزدیک می شود، تغییراتی در ظاهر و باطن آن رخ می دهد. اولین و بارز ترین این تغییرات، بزرگ شدن تدریجی حجم میوه است. همراه با این ازدیاد حجم، به تدریج بر میزان قندها و در نتیجه به شیرینی آن افزوده می شود.
همراه این تغییرات، میوه نیز نرم تر می شود و رنگ و عطر آن ظاهر می شود. تغییر رنگ آن از سبز تیره به سبز روشن شروع می شود. سپس از سبز مایل به زردی و سپس به زردی کامل، که بر حسب ارقام مختلف و شرایط مختلف بالاخره به سفیدی یا طلایی می گراید.
در این موقع میوه کامل رسیده و باید هر چه زودتر به مصرف برسد وگرنه فاسد خواهد شد. بزرگی یا کوچکی میوه را نمی توان، بعنوان معیاری برای رسیدن آن قرار داد. زیرا ممکن است در روی یک درخت میوه هایی با حجم های متفاوت از یک درجه رسیدن برخوردار باشند. با توجه به مراتب شرح داده شده در فوق، می توان گفت که بهترین ضابطه برای تشخیص مناسب ترین زمان چیدن از این قرار است:
مجموعه ای از تغییر رنگ – تغییر حجم – سفتی میوه – مجموع مواد جامد محلول در شیره میوه که حاصل همه ی آن ها، آبداری میوه و افزایش قند آن خواهد بود.
