– کشت چای در زمینهای جلگه ای و یا دشت
منظور از رهکشی حفظ رطوبت خاک تا حد تعادل و هدایت آبهای اضافه بر احتیاج بوته چای به خارج از محوطه باغ است. معمولاً بعد از باریدن باران سیل آسا، رهکشی موجود نقش مهمی را در خارج کردن آبهای اضافی بازی می کند. به وسیله زهکشی می توان سطح آبهای زیرزمینی را تا سانتیمتر از سطح خاک پایین تر برد، از این طریق است که ریشه های چای از خفگی در اثر رطوبت زیاد نجات پیدا میکنند.بهترین طریق زهکشی در کشت چای احداث و ایجاد کانالهای روباز است.
انجیراستور: زهکشی نه تنها خاک را تهویه کرده و باعث افزایضش نفوذپذیری وقدرت نگهداری آب در خاک می شود بلکه عمق ریشه را به حداقل می رساند. در مناطق جلگه ای زمین را بر حسب پستی و بلندی آن تقسیم و از خطوط تراز برای کشت استفاده می کنند. ردیفهای کشت باید ار طرف شرق به غرب باشد. تا بعد از رشد بوته، سایه آنها بین ردیفهای مانه از تأمین مستقیم آتاب گردد.
چایکاری در مناطق کوهستانی شیبدار
انجیراستور: در مناطق کوهستانی بعد از اینکه از حاصلخیزی زمین اطمینان حاصل شد، باید به ترتیب زیر عملیات لازم را انجام داد.
۱- بررسی پستی و بلندی زمین.
۲- تهیه نقشه کل زمین و تعیین خطوط همتراز.
۳- احداث نهرهای کوچک در امتداد خطوط همتراز.
جهت خارج کردن آبهای اضافی از زمین به منظور جلوگیری از فرسایش خاک باید فاصله دو نهر از همحدود ۳ متر باشد. اگر سطح آب های زیرزمینی پایین تر از سانتی متر باشد. بعد از تعیین خطوط همتراز و کندن نهرها باید اقدام به تهیه ردیفهای چایکاری نمود.
ردیفها باید به موازات نهرها ولی عمود بر شیب زمین احداث شوند.
۱۴- نقش تغذیه در تولید چای
حاصلخیر کردن مناسب خاک همراه با سایر عملیات کاشت، بر تولید محصول چای می افزاید. به منوظر تاثیر بیشتر کودها، بسیاری از خاکها نیاز به اصلاح به وسیله مواد آلی دارند. نظر به اینکه کاشت چای به طورنسبی به مدت طولانی تک کشتی انجام شده، بذون استفاده از کود،مواد غذایی خاک تامین نشده و کمبود مواد معدنی در گیاه پدید آمده ومحصول کاهش می یابد. میزان مصرف کود باید بر پایه آزمایشهای مزرعه، تجزیه خاک وگیاه، مشاهده علائم کمبود یا زیادی مواد معدنی صورت پذیرد. هرچند اساس کار عمومیت دارد ولی کاربرد مناسب کودها ازناحیه ای به ناحیه دیگر متفاوت بوده و بستگی به شرایط منطقه دارد.
کاهش مواد غذایی
مواد غذایی با طرق گوناگون در مزرعه چای تقلیل می یابد و تأثیر آنها روی گیاه متناسب با مصرف آنها است. کاهش این مواد از طریق برداشت، هرس، فرسایش خاک، جریان آب حاوی مواد غذایی محلول و تجزیه مواد باعث معدومشدن بیشتر آنها می شود.گزارش شده که برای تولید ۱۰۰۰ کیلوگرم چای خشک در کلنی از چای مقدار ۴ کیلوگرم ازت ۴ کیلوگرم P۲O۵ و ۱ کیلوگرم K۲O برداشت میگردد.علفهای هرز مقداری از مواد غذایی اصلی را جذب می کنند که ممکن است موقتاً قابل استفاده چای نباشد و چنانچه علفها برداشت گردند، این مواد بهطور دایم بیرون می روند.
نکات عمده در مورد مواد غذایی
تولید مواد آلی: برای ایحاد مواد آلی، اکسیژن از طریق تنفس، دی اکسید برای فتوسنتز از هوا و ا‘ از خاک به وسیله ریشه جذب می شود. برای تولید یکگرم ماده خشک ۸۵۰-۳۵۰ گرم آب باید خارج گردد.مواد معدنی شامل مواد اصلی وکممصرف است.
تاثیر مواد غذایی انفرادی
عناصر فوق الذکر با یکدیگر ترکیب شده و تولید مواد آلی کربوهیدرات، گلوسیدها، پروتئین ها، هیدروکربن ها، سلولز. چوب و ترکیبات کمپلکس اصلی، عطر، مزه،رنگ وظاهر را می سازد.
تأثیر مواد غذایی به طور انفرادی
۱-۱۴-تاثیر عناصر غذایی پرمصرف
۱-۱-۱۴- اثر ازت
ازت برای رشد گیاهان خیلی مهم بوده و ذر بیشتر مواد مهم گیاهی کلروفیل، نوکلئوتید، هورمون ها، پروتوپلاسم، ویتامین ها و غیره وجود دارد.
سایت انجیراستور: محصول چای شامل برگهای آن می باشد، بنابراین گیاه چای، حساس به کاربرد کود ازته می باشد. کود ازته در یک وضع مناسب ۳ تا ۴ هفته پس از استفاده، شروع به اثرگذاری می کند.برای چای در جای غیرسایه افزایش محصول کاملاً متناسب با مقدار ازت مصرفی است. این اثر خطی با مصرف ازت بیش از ۱۵ کیلوگرم در هکتار مستثنی می باشد. مصرف بیش از حد ازت ممکن است غیراقتصادی بوده و تأثیر منفی داشته باشد و این، بستگی به سایر مواد غذایی دارد. اثر سایه در ارتباط با جذب ازت پیچیده است و تیپ و میزان سایه تأثیر عمده ای بر این فرایند دارد.
معمولاً به ازای هر کیلوگرم تزت مصرفی، بین ۴ تا ۸ کیلوگرم چای خشک به دست می آید. محصول بهدست‌آمده بستگی به زمان مصرف ازت دارد. گزارش شده که ازت به کار رفته قبل از باز شدن جوانه در پایان زمستان فتوسنتز را برای مدتی افزون یمکند و نیز مشخص گردیده کهچای، ازت آمونیاکی را بهتر از ازت نیتراتی جذب می کند و سولفات آلومینیوم SA مسزان محصول را بیش از مصرف آمونیوم نیترات AN یا آمونیوم کربنات افزایش می دهد. باید توجه داشت که محلولپاشی اوره روی بوته ها برای گیاه چای ایده آل می باشد. در ۵/۵-۰/۵ =PH میزان محوصل با کاربرد اوره، سولفات آمونیوم و کلسیم آمونیوم نیترات کاهش می یابد. منو یا دی آمونیوم فسفات بیشتر به صورت کودهای مکمل در سطح وسیع بهکار یم رود.
۲-۱-۱۴- اثر فسفر
فسفر برای رشد ضروری بوده و نقش مهمی در تشکیل چوب و ریشه دارد. این عنصر در تبدیل انرژی، شرکت در متابولیسم چربیها، در فرآیند تنفس و استفاده ازت نیز لازم بوده و در ترکیب نوکلئوئیک اسید، فسفولیپیدها و آنزیمها به کار رفته است. فسفر در گیاه خیلی متحرک بوده وبه نقاط حیاتی که فعالیت فتوسنتتیک بیشتر بوده متقابل میگردد، بنابذاین در برگهای جوان در غلظت بالایی یافت می شود. مقدار فسفر خارج شده از محصول در مقایسه با ازت و پتاسیم کم است.استفاده از فسفر در خاک موقعی که اسیدیته آن بین ۵/۵ و ۷ باشد به بیشترین حد می رسد. چنانچه اسیدیته از ۵/۵ کاهش یافته و از ۷ تجاوز کند بهره بروری آن تقلیل می یابد.در خاکهای خیلی اسیدی فسفر با هیدروکسیدهای آهن و آلومینیوم ترکیب شده و تولید مواد غیر محلول در آب را کرده که غیرقابل استفاده برای گیاه است لذا افزایش فسفر در زراعت چای مواجه با مشکلاتی در خاکهای اسیدی می شود.
تأثیر کوردهای فسفره بیشتر روی گیاهان جوان در خزانه ها یا در موقع نشاء کاری، برای بذرگیری و قلمه گیری از بوته های مادذی متداول است. آزمایشی که طی آن سوپر فسفات در چاله هایی با خاک اسیدی بهکار رفته، نشان داده است که به طور متوسط ۳۷% هرس کردن در آنها افزایش یافت و کود نباید در تماس با ریشه باشد. مصرف کود در ردیفهای نزدیک ریشه ها به آنها صدمه زده و مانع رشد گیاه می گردد. در حالیکه تأثیر مثبت بالایی ازاختلاط کود با خاک ایجاد می شود. آزمایشهای زیادی به وسیله محققین در ارتباط با کاربرد فسفات روی چای انجام شده ولی اثر مستقیم آن معلوم نشده، فقط تأثیر آن چند سال بعد اتفاق می افتد.
۳-۱-۱۴- اثر پتاسیم
این عنصر درگیاه خیلی متحرکبوده ویک ماده غذایی حیاتی می باشد ولی نقش آن کاملاً معلوم نشده است. پتاسیم با مواد آلی اصلی سلول گیاهی به هیچ وجه ترکیب نمی شود و در استفاده آب مخصوصاً در جذب و انتقال آن در گیاه نقش دارد و اهمیت این عنصر بالا بردن این رل در حرارت کم یا خشکی طولانی است. به نظر می رسد پتاسیم در فعال کردن آنزیمها، متابولیسم کربوهیدراتها و پذوتئین ها، باز و بسته شدن روزنهها، سنتز مواد رنگی و تراوایی غشاء سلولی تاثیر دارد. این عنصر در اندامهای گیاهی جایی که تقسیم سلول و رشد آن انجام می شود ذخیره می گردد. پتاسیم برای بوته های جوان جهت تحریک رشد آن ها و تولید اندام قوی ضروری است. بوته های کامل چای نسبت به پتاسیم نیزجواب می دهند، گرچه عکس العمل گیاه بلافاصله روی بوته های عادی ظاهر نمی شود. بوته هایی که کمبود پتاسیم دارند نسبت به کود پتاسیم خیلی زود جواب می دهند. به ازای هر ۱۰۰۰ کیلوگرم محصول چای ۲ تا ۴ کیلوگرم پتاسیم مصرف می شود. میزان بهره گیری از پتاسیم در غالب خاکهای چای کاری زیاد نیست، زیرا میزان اسید آن بالابوده و هرچه بیشتر اسید باشد بهره بری آن کمتر است.
دراثر کشت مکرر بدون افزایش کودهای پتاسه، محصول کاهش یافته و بوته ها می میرند، لذا مصرف پتاسیم ضروری خواهد بود. در آزمایشهای انجام شده گزارش کرده اند که کودهای پتاسیم دار روی چای در خاکهای اسید (۰/۴ = P H) تاثیر طولانی دارند. اضافه کردن پتاسیم به میزان دوب رابر مقدار لازم، تنهامقدار کمی در افزایش محصول موثر خواهد بود. نکته مهم دیگری که وجود دارد، این است که باید بینپتاسیم و ازت تعادلی برقرارباشد تا افزایش محصول حاصل شود.کمبود پتاسیم تأثیر زیادی در بهبود چای بعد از هرس دارد و کاربرد آن فوراً اثر کرده و محصول را افزایش می دهد. زیاد بودن کلسیم موجود در خاک سبب عدم جذب پتاسیم می شود.لذا مصرف زیاد پتاسیم (CAN کلسیم آمونیوم نیترات وسوپر فسفات و اسیدیته زیاد کمبود پتاسیم را سبب می گردد.پتاسیم کلراید کود پتاسیم معمول است و پتاسیم سولفات کود گران تر واسطه و برتر از کلراید می باشد و کمتر سوختگی ایجاد میکند و فقط جایی بکار می رود که نیاز به گوگرد است.
۴-۱-۱۴- اثر منیزیم
این عنصر در گیاه خیلی متحرک بوده و قسمت اصلی کلروفیل را تشکیل می دهد، سهم مهمی درانتقال فسفر داشته و در تولید کربوهیدارتها. پروتئین ها، چربیها و سایر ترکیبات نقش دارد. مقدار منیزیوم مورد نیاز چای کم بوده و کمبود آن فقط در خاکهای بازی ایجاد می شود. تحرک زیاد این عنصر سبب میگردد که علائم کمبود آن در برگهای مسن ظاهر شده و به ندرت کاهش محصول را باعث می شود.
کمبود منیزیوم در اثر زیاید پتاسیم در خاکها یا کود و بویژه در رقابت کلسیم و پتاسیم بوجود می آید. گزارش شده که کود مینزیوم دار در خاکهای با اسیدیته ۵/۴ و ۵ تاثیری روی محصول ندارد. تأثیر منیزیوم با ازت روی چال در حال لز بین رفتن در کنیا تحقیق شده است و محصول به طور بارز در طی گزارش افزایشی نداشته است. ازت به تنهایی اثر معکوس دارد، در حالیکه ازت همراه با منیزیوم مقدار منیزیوم را در خاک و برگ نگاه می دارد و ممکم است کاربرد کود منیزیوم دار مانع کمبود آن در آینده شود.
همه چیز درباره برگ انجیر و خواص برگ انجیر
۵-۱-۱۴ اثر کلسیم
این عنصر قسمتی از ساختمان دیواره های سلولی کلسیم پکتات را تشکیل داده و ممکن است به وسیله سایر بازها جانشین نشود و کمبود آن در خاکهایی که بازها خیلی کم قابل استفاده اند، اتفاق می افتد.طبیعت اسیدی خاکهاتی چای دلالت دارد بر اینکه آهک دادن به آن یک حسن است. آزمایشات اولیه با آهک نشان داده که اثر متفاوتی روی جای دارد. مشخص شده که اضافه کردن کود منیزیوم دار حاوی مقدار کمی آهک محصول را افزایش دهد. افزودن مقدار کمی ازکلسیم کربنات در محلول غذایی وکاربرد آنروی بوته های جوان بصورت لکه ای نیتریفکاسیون آمونیوم را تحریک می کند و لذا بوته ها سریعتر رشد دارند. کلسیم جذب گیاهنمی شود. ولی اسیدیته خاک راب الا می برد.معلوم شده که با افزودن کلسیم بصورت کود فسفاته سبب کاهش ترکیب پتاسیم برگها می شود و در آزمایشهائی که کودهای سولفات آمونیوم (SA) وکلسیم آمونیوم نیترات (CAN) بکار رفته نشان داده که در کرتهائی CAN مصرف شده کمبود پتاسیم بیشتر از جایی بوده که SA داده شده است.مقدار زیاد کود فسفاته حاوی کلسیمروی نسبت پتاسیم به کل بازها و کلسیم به کل بازها مشص شده که زیاد شدن میزان کلسیم و تقلیل پتاسیم در غیاب کاربرد آن حائز اهمیت است. مصرف مقدار زیاد آهک یا کود حاوی آن در بعضی ازخاکها و در صورت عدم مصرف پتاسیم سبب کمبود این عنصر و تقلیل محصول می شود. ضمناً ایراً تعیین کرده اند کاربرد کودهای ازته به صور گوناگون ترکیب کلسیم را در برگها کاهش می دهد.
همه چیز درباره کاشت و نگهداری گیاه پنبه
۶-۱-۱۴- اثر گوگرد
این عنصر در ترکیبات آمینو اسیدها، پروتئین ها و آنزیم ها بکار رفته و در فعل و انعالات اکسید و احیاء در تنفس نقش داشته و در تولید کلروفیل مهم است.اکهای بعضی مناطق چایکاری فاقد گوگرد بوده و درنتیجه کمبود آن بوبی مشهود است و به سهولت می توان با مصرف کودهای گوگرددار این کمبود را جبران نمود، با یه کاربردن مقدار کم جیبس نیز می توان کمبود آن را مرتفع سات ولی مقدار زیاد آن موثر نیست، زیرا احتمالاً با کلسیم تأثیر معکوس می گذارد.استفادهاز سولفات آمونیوم هر ۳ تا ۶ سال یکبار از کمبود آن جلوگیری واهد کرد.
۲-۱۴- عناصر کم مصرف
۱-۲-۱۴- اثر آهن
آهن در ساتمان بسیاری از آنزیمها به کار رفته و کاتالیزور تنفس، فتوسنتز و احیاء سولفاتها ونیتراتها می باشد.انی عنصذ سهم بسزایی در تشکیل کلروفیل دارد، بدون آنکه در ساتمان آن دالت داشته باشد.آهن معمولاً به طور آزاد در اکهای اسیدی چاق قابل استفاده بوده، لذا کمبود آن متداول نیست و سمیت آن نیز نادر است. کمبود آهن فقط در خاکهایی که اسیدیته آن در حد بالایی باشد احتمال بروز دارد.
همه چیز درباره کشت گیاه بادمجان
۲-۲-۱۴- اثر منگنز
نقش منگنز بخوبی شناخته نشده ولی به نظر می رسد با آهن در تشکیل کلروفیل مشارکت دارد و در احیاء نیترات ها در مراحل تنفس نیز نقش داشته و ممکن است کاتالیزور سایر فعالیت ها در متابولیسم گیاهی باشد.منگنز در اکهای اسیدی قابل استفاده بوده، لذا کمبود آن بندرت اتفاق افتاده و فقط در خاکهای با اسیدیته بالا یا در خاکهای غیرعادی که حاوی منگنز نیست ممکن است کمبود آن مشاهده شود.
چای در خاکهای با اسیدیته کم و ترکیبات منگنزدار زیاد، مقدار زیاید منگنز جذب می کند. این گیاه می تواند مقدار زیاد منگنز را در برگهای خود تحمل کند هرچند سمیت آن در خاکهای منگنزی فراوان دیده شده است. کاربرد منگنز در خاکهای کم منگنز مفیدمی باشد، ولی زیادی آن تأثیر معکوس می گذارد.بازدهی منگنز به وسیله فسفات افزوده شده و می توان آن را با مصرف کلاتهای EDTA اصلاح نموده و کارایی آن به وسیله پاشیدن روی برگها بهتر خواهد بود.
۳-۲-۱۴- اثربر (Boron)
بر یلی متحرک نبوده و در نقاط رویشی، اندامهای گل و بافتهای نفوذپذیر ذیره می گردد. این عنصر در تقسیم سلول، گرده افشانی، تولید گل، انتقال کربوهیدراتها و جذب کاتیونها شرکت دارد. این عنصر برای حرکت آب درسلولها و کمک به نگهداری کلسیم در محصول و کنترل تعادلی بین فسفر وکلسیم لازم است. در بیشتر خاکهای چایکاری کمبود آن در مزرعه بندرت اتفاق می افتد. ضمناً چای قادر به جذب برکافی در شرایطی که بعضی درتان سایه دار کمبود آن را نشان می دهند، می باشد. مقدار آن در گیاه با پاشیدن روی گیاه یا به خاک دادن افزوده می شود و مصرف زیاد آن ایجاد مسمومیت می کند. بوته های چای را در خاکهای شنی که فقط مقدار کمی بر داشته اند توانسته اند کشت کنند. زیادی بر ایجاد علائم سمی کرده و در همان وقت ترکیب عنصر روی گیاه کاهش یافته و علائم کمبود روی را نشان داده است.
۴-۲-۱۴- اثر مس
مس برای چای مهم بوده و ساتمان اصلی آنزیم پلی فنل اکسیداز را که برای تمیر حیاتی است تشکیل می دهد. این عنصر در سنتز کلروفیل و بعضی ویتامین ها نقش دارد. کمبود مس معمول نبوده و تنها سبب ضعف تخمیر می شود که کیفیت تولید نهایی را کاهش می دهد و با پاشیدن ترکیبات مسی روی گیاه اصلاح می گردد.
۵-۲-۱۴- اثر روی
روی برای رشد گیاه اساسی بوده ودر سنتز هورمونها و اندول استیک اسید که رشد ساقه هیا جوان را کنترل می کند شرکت دارد. این عنصر ساختمان عمده بعضی از آنزیمها را تشکیل داده و سهم بسزایی در تشکیل نوکلئیک اسید، پروتئین ها، کاتالیزرها و نیزاستفاده از ازت وفسفر دارد.محققی نشان داده که در کشت شنی یک رقابت بین روی و بر وجود دارد و زیادی بر سبب کمبود روی می گردد.روی به وسیله چای بسهولت از خاک جذب نمی شود و کمبود آن غالباً اتفاق افتاده و با به کار بردن ترکیب آن در خاک براحتی اصلاح نمی گردد، پاشیدن آن روی گیاه خیلی مؤثر بوده و کاربرد روی در گیاه بهتر است با فاصله کوتاه حدود ۳ ماه در فصل رشذ تکرار شود. مشخص شده است که محلولپاشی روی اکسید روی گیاه سبب کامل شدن گیاهچه چای می گردد و مصرف آن اقتصادی و ارجح می باشد. منگنز و بر مصرف روی سولفات را تشدید ساته و تأثیر آن را اصلاح می کند. مشاهده شده که محلولپاشی روی سولفات در خزانه برج معیت کنه ها افزوده ولی ملوط مواد غذایی کم مصرف چنین اثری را ندارد.مصرف روی به صورت محلولپاشی برگها در زانه بر رشد بوته های جوان می افزاید و بریدن بوته ها توسعه ریشه ها را بعد از محلولپاشی با روی سولفات روی بوته های مادری، یک هفته قبل از بریدن بهتر می کند و مخلوط روی سولفات در کود زانه بهره دهی آن را قابل توجه می سازد.
۶-۲-۱۴- اثر الومینیوم
این عنصر در جذب فسفر و پتاسیم موثر است و در خاکهای اسیدی به راحتی قابل استفاده بوده و به مقدار زیادی به وسیله چای جذب می گردد. مطالعات نشان داده که مقدارکمی ازآلومینیوم ضروری است. آلومینیوم در برگهای مسن و ریشه ذخیره می گردد. این عنصر روی رشد و در جذب پتاسیم و فسفر مؤثر بوده و مقدار زیاد آن جذب پتاسیم را تقلیل می دهد که میتوان با افزایش پتاسیم مشکل آن را مرتفع سات. معلوم شده که یک رابطه طی بین آلومینیوم و فسفر در گیاه وجود دارد و ترکیب آلومینیوم در جذب فسفر تأثیر دارد.
۳-۱۴- فایده کوددهی
کاربرد کود باید همراه با سایر عملیات باشد و تولید بیشتر محصول از مصرف بیشتر کود به دست نمی آید. در کشورهای مختلف باید مطالعاتی برای پی بردن به راههای بهره بری بهتر از کودها در روشهای گوناگون کاشت انجام شود. در کنیا معلوم شده که محصول چای تا سطح ۵۰۰ کیلوگرم ازت در هکتار، افزایش می یابد.کاربرد ازت به میزان بالاتر از ۲۰۰-۱۵۰ کیلوگرم در هکتار کمتر استفاده دارد و نشان داده شده که ازت در کود مکمل NPKS به صورت ۲۵:۵:۵:۵ باید تا حد ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار باشد.آزمایشهایی نشان داده که کاربرد مقادیر متفاوت SA. AN و اوره همراه با فسفر و پتاسیم، در روشی که اوره به مقدار ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار به کار رفته است، بیشترین محصول را تولید کرده وسودمند بوده است. آزمایشاتی که در شمال هندوستان برای بررسی میزان بهره دهی مصرف کود در زمانهای گوناگون برای تولید بذر چای انجام شد، معلوم نمود که کاربرد کود در اردیبهشت ماه، مناسبترین بهره وری را دارد. محلولپاشی NPD (اوره ۱۰ کیلوگرم، آمونیوم فسفات ۲۰ کیلوگرم و پتاسیم کلراید ۸ کیلوگرم) به میزان ۸ کیلوگرم مخلوط در ۲۰۰ لیتر آب و درجاییکه لازم بوده محلولپاشی با روی سولفات و یا منیزیوم سولفات ۲ کیلوگرم در ۲۰۰ لیتر آب توصیه شده است.اضافه کردن ۸-۴ کیلوگرم کود آلی کاملاً پوسیده در حفره های کاشت یا کمپوست بذر پنبه به میزان ۲۲۵ کیلوگرم در هکتار یا آرد استخوان به میزان ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار به علاوه ۴۰-۳۰ گرم سوپر فسفات منوکلسیک در حفره مناسب است. در مزارع جوان کود NPK ۱۰:۵:۱۰ به میزان ۷۹ و ۴۰ و ۲۵ و۱۵گرم برای هر گیاه در سال ۴ و ۳ و ۲ و ۱ توصیه شده است، که با افزایش سن و بسته به نوع خاک در محصول مقدار آن افزایش می یابد .
دید کلی
درخت چای گیاهی است همیشه سبز که در طبیعت و به حال وحشی ارتفاع آن به 6 تا 7 و گاهی به 15 متر می‌رسد. نام علمی چای که مورد قبول بیشتر گیاه شناسان است Camellia sanensis و گاهی Camellia teiferaبرای هر دو نوع چای سیاه و چای سبز میباشد کاملیا نیز مانند چای درختچه همیشه سبز و از نظر اکولوژی کاملا شبیه به درخت چای میباشد.
موطن اصلی چای و انتشار آن در سایر ممالک
درخت چای که اصل آن از چین است و اول به عنوان دارو مصرف می‌شد ولی از قرن 6 میلاد به بعد در چین به عنوان آشامیدنی و برای رفع تشنگی و خستگی مورد استفاده قرار گرفته است. شناسایی چای در اروپا تقریبا از اوایل قرن 17 شروع شد وبه تدریج در ممالک هلند ، آلمان ، فرانسه ، انگلستان ، روسیه و بالاخره در 1690 در ممالک متحده آمریکایی شمالی مصرف آن رواج گرفت. از نظر کاشت و مصرف چای چین اولین محلی است که این گیاه در آنجا کاشته شده و به مصرف رسیده است و از این کشور به سایر نقاط برده شده است.
مشخصات گیاهشناسی درخت چای
برگ درخت چای که از نظر اقتصادی و بهره برداری قسمت اصلی این گیاه را تشکیل می‌دهد همیشه سبز است و دارای شکل کشیده نوک تیز بوده و کناره آن دارای دندانه‌های ریز است و برگها بطور متناوب اطراف شاخه قرار گرفته‌اند. موقعی که برگها کوچک و جوان هستند پوشیده از کرکهای سفید ولی برگهای مسن صاف ، براق و بدون کرک می‌باشند. گلهای درخت چای بطور خوشه‌ای و مجتمع و یا تک گل در بغل برگ ظاهر میشوند و دارای 5 گلبرگ و 5 تا 7 کاسبرگ و تعداد زیادی پرچم هستند. تخمدان دارای 3 تا 4 حفره بوده که درکدام از یک تا 4 دانه مشاهده میشود میوه چای یک کپسول است.
ترکیب شیمیایی برگ چای
مواد متشکله برگ چای عبارتند از مواد سلولزی ، مواد صمغی ، دکسترین ، پکتین ، مواد چربی ، مواد مومی ، نشاسته ، قند ، اسید گالیک ، اسید اگزالیک ، کورستین ، مواد پروتئینی ، الیاف ، مواد معدنی ، تانن ، کافئین یا تئین ، ترکیبات معطر و بالاخره دیاستاز.
آب و هوای مطلوب چای
درخت چای جزء گیاهان مناطق گرمسیر مرطوب میباشد یعنی در نواحی که معمولا مقدار گرما هیچگاه به صفر درجه نمی‌رسد و نزولات آسمانی نیز سالیانه در حدود 1800 تا 2000 میلیمتر است. این گیاه تا اندازه‌ای مقاوم به سرما بوده و بدین ترتیب اگر سرما با برف همراه باشد بطوری که برف بوته‌ها را بپوشاند تا 5درجه سرما را تحمل میکند.
تنها عامل محدود کننده سطح کاشت چای علاوه بر نوع خاک ، رطوبت هوا و مقدار بارندگی سالیانه محل کاشت میباشد. رطوبت زیاد مورد نیاز بوته چای بیشتر در رطوبت هوا میباشد تا رطوبت در خاک. از این نظر زمین باید نم باشد. اراضی سنگین و باتلاقی برای کاشت و دادن محصول به هیچ عنوان خوب نیست. رطوبت زاید در اطراف ریشه باعث پوسیدن آن شده و گیاه را از بین می‌برد.
خاک مطلوب چای
بوته چای گیاهی است فرار از آهک بنابراین از نظر واکنش شیمیایی چای را باید در خاکهای ترش (اسیدی) کاشت. حد اسیدیته خاک برای این محصول در حدود 5.5 است و هر گاه PH از این مقدار تجاوز کرد و یا کمتر شد باید با وسایل مناسب میزان اسید خاک را به 5.5 رساند. هر گاه اسیدی خاک زیادتر از این مقدار شد با دادن کودهای قلیایی و یا مخلوط کردن آهک به مقدار مناسب میزان اسیدی خاک را اصلاح میکنند.
هر گاه PH بیشتر از این مقدار شد با مخلوط کردن مقداری گرد گوگرد که ممکن است تا 600 کیلو در هکتار برسد اسیدی خاک را به حد لازم زیاد میکنند. مناسبترین خاک برای کاشت چای اراضی شنی و رسی فاقد آهک یا هر ماده قلیایی دیگر میباشد که مقدار زیادی مواد هوموس دارا باشد.
کود مورد استفاده
کودهای ازته نشین بیش از هر نوع کود دیگر مورد استفاده قرار میگیرد علاوه بر کودهای ازته ، کلیه املاح ازت و فسفر و پتاس نیز برای تقویت گیاه لازم میباشد و یکی دیگر از کودهایی که از نظر قیمت نسبتا ارزان است و از نظر اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی زمین نیز مورد توجه می‌باشند کود سبز است. کود سبز علاوه بر اینکه تولید هوموس کرده و مقدار قابل توجهی ازت به زمین می‌دهد همچنین در فصل تابستان که تابش و حرارت آفتاب زیاد است برگ بوته‌های چای را از سوختن در مقابل آفتاب حفظ میکند.
ادیاد درخت چای
ازدیاد نهال چای به چند طریق انجام میگیرد یکی بوسیله تولید مثل جنسی یعنی با کاشت بذر چای در خزانه و دیگری بوسیله غیر جنسی که عبارت است از ازدیاد بوسیله قلمه و خواباندن شاخه و در بعضی موارد استثنای ازدیاد بوسیله پیوند.
معرفی و کاشت چای ترش
معرفی چای ترش:
چای ترش با نام انگلیسی Roselle و نام علمی Hibiscus sabdarifa از خانواده Malvaceae، گیاهی علفی یکساله یا چندساله درختچه ای و بومی آفریقاست. برگهای آن متناوب و با حاشیه دندانه دار و دارای ۳-۵ لوب است. گلهای آن سفید مایل به زرد کمرنگ است که بر روی آن دانه های قرمز رنگ وجود دارد. گلها در شهریور تا مهرماه شکوفا میشوند. کاسه گل گوشتی است که در ابتدای تشکیل به رنگ سبز است و وقتی میرشد به رنگ قرمز تبدیل میگردد و میوه که کپسول هست را احاطه میکند. معمولا میوه را در آبان و آذر ماه برداشت میکنند.
تکثیر:
کشت این گیاه از طریق بذر و به طور مستقیم در اردیبهشت ماه صورت میگیرد. بذرها را زمانی برداشت کنید که میوه که در داخل گل آذین قرار گرفته است، از سمت پایین تا قسمت وسط، کاملا رسیده باشد. حال بوته را قطع کنید و چند روز در هوای آزاد به همان حالت قرار دهید تا خشک شود و سپس بذر را برداشت کنید.
نیازهای محیطی:
بهترین رشد آن در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیده میشود. به طور کلی گیاهی حساس به سرما و یخبندان میباشد که حداقل دمایی را که میتواند تحمل کند، ۱۵ درجه سانتیگراد است البته توجه کنید که این حداقل برای زمانی است که گیاه به خوب استقرار یافته است بعبارتی در ماههای اولیه رشد دما نباید از ۲۰ درجه کمتر شود. به نور کافی و کامل برای رشد نیاز داردر و هیچ گاه نباید در سایه کشت شود. از نظر آبیاری باید گفت که به خشکی مقاوم بود و جالب است بدانید که خشکی در مراحل انتهایی رشد مطلوب هم هست. اما در کل برای رسیدن به رشد ایده آل آبیاری منظم صورت گیرد. انواع خاکها را میتواند تحمل کند ولی خاکی با زهکش مناسب و اسیدیته ۵/۵-۵/۷ برای رشد آن مناسب است.
خواص:
فشار خون را پایین آورده و نیز باعث رقیق و تصفیه خون میشود.
بدن را خنک میکند.
کلسترول و اختلالات کبدی و صفرا را به خوبی کنترل میکند.
جالب است بدانید که برعکس چای معمولی که دفع کننده آهن بدن میباشد، این چای سرشار از آهن است.
بر اعصاب تاثیر میگذارد و بسیار آرام بخش است.
