گوجه فرنگی: دیدن به بار نشستن بوته ای که به دست خودتان از یک بذر پرورش داده اید بسیار لذت بخش است. اگر شما هم چنین عقیده و علاقه به گوجه فرنگی دارید بعد از خواندن این مطلب دست به کار شوید و بعد از مدت کوتاهی از نوش جان کردن گوجه فرنگی های پرورشی خودتان لذت ببرید.
مواد مورد نیاز :
بذر یا نشاء گوجه فرنگی
خاک
گلدان
کود مایع
• در صورتی که بذر گوجه فرنگی داشته باشید، برای پرورش نشاء خاک باغچه یا گلدان را شیار دهید و بذر را بریزید و به اندازه دو برابر حجم بذر روی آن ها خاک بپاشید.
• هر روز به بذرها آب دهید. با آبپاش آبیاری کنید تا بذرها جابجا نشوند.
کاشتن بذر در عمق بیشتر، دو ایراد دارد، اول اینکه امکان خفگی بذر وجود دارد و دیگری دیرتر سبز شدن بذرهاست.
• بعد از جوانه زدن بذرها، صبر کنید تا قد آن ها به ۵ تا ۱۰ سانتی متر برسد. این جوانه های بلند شده نشاء هستند.
نشاء ها را با ریشه به آرامی از خاک بیرون آورید و هر نشاء را در یک گلدان بکارید.
• اگر بخواهید آن ها را در باغچه بکاری بهتر است فاصله هر نشاء تقریبا بین 40 تا 60 سانتی متر باشد.
اگر به اندازه کافی جا ندارید سعی کنید تعداد زیادی نشاء تولید نکنید؛ که مجبور شوید آن ها را در مساحت کمی جا دهید.
• بهتر است خاک کمی سبک باشد که آبیاری به خوبی انجام شود.
مثلا می توانید مخلوطی از کوکو پیت و خاک باغچه را استفاده کنید.
• به این گیاه دست نزنید تا به ارتفاع ۳۰ سانتی متر برسد. سپس اگر پاجوش داشت جدا کنید. کمی که بلندتر شد برگ های پائینی را هرس کنید و ساقه را به کمک یک طناب نازک ببندید و سر دیگه طناب را به بالا وصل کنید تا بوته بتواند دور این طناب بالا رفته و روی زمین نیافتد.
• گوجه فرنگی نیاز به خاک همیشه مرطوب دارد؛ اما نه خیس!
نکته دیگر در مورد آبیاری اینکه گوجه فرنگی دوست ندارد از غروب به بعد آبیاری شود. پس در طول روز آبیاری را انجام بدهید. و در فصول گرم سال به آب بیشتری نیاز دارد.
• هر دو هفته یک بار هم می توانید از کودهای مایع استفاده کنید.
سه عنصر اصلی برای گوجه فرنگی، فسفر، پتاسیم و ازت است.
• هر وقت گیاهتان گل داد شاخه را کمی تکان دهید تا گرده ها پخش شوند؛ به این ترتیب قدرت باروری گیاه را بالا می برید.
• برخی اطلاعات کلی در مورد گوجه فرنگی
ارقام خوب گوجه فرنگی:
کلاستر، چری (گیلاسی)، کالیبرا، کنزو، باربارا
بهترین PH خاک برای کشت گوجه فرنگی 5/5 تا 8/6
متوسط جوانه زنی بذر گوجه فرنگی: 6-4 روز
بهترین درجه حرارت برای جوانه‌زنی: 30-25 سانتیگراد
درجه حرارت مناسب برای رشد و گلدهی گوجه فرنگی در روز 25-21 درجه سانتیگراد و در شب 19-17 درجه سانتیگراد است.
باید توجه داشت که زمین کشت گوجه فرنگی باید کاملاً آفتابگیر و شیب آن حتی المقدور از شمال به جنوب باشد و به تجربه ثابت شده است که بوته هایی که در کنار دیوار شمالی قرار دارند زودرس تر و شاداب ترند ، سرمای نابهنگام بهاره موجب از بین رفتن تمام بوته ها میگردند و در مناطق سرد بایستی در زیر شاسی حرارت مورد نیاز آن تأمین گردد .
نوع خاک :
گوجه فرنگی در زمینهایی که دارای خاک تازه و بکر باشند به عمل می آید ولی بایستی به حد کافی کود پوسیده حیوانی در یک هکتار زمین پخش کرده و خاک را برگردان کرد و در هنگام بهار 2 هفته قبل از کاشت مقدار 1200 کیلو کود شیمیایی مخلوط کودهای مختلف به نسبت 4 قسمت نیترات دوسود ، 2 قسمت سولفات دوپتاس و 6 قسمت سوپرفسفات به خاک داده و آنرا با خاک مخلوط مینمایند ، میتوان به جای سوپرفسفات پودر استخوان مصرف نمود .
طرز کاشت :
باید دقت کرد که نشا گوجه فرنگی چنانچه بدون خاک حمل و نقل شود تأثیر بسیار بدی در رشدونمو و بالاخره تولید محصول و مخصوصاً حساسیت شدید نسبت به حمله آفات پیدا مینماید . بنابراین بایستی نشای آنرا در گلدانهای استکانی و یا در جعبه های محتوی خاک حمل و نقل نمود بهترین فصل در نقاط معتدل برای نشاکاری آن ، نیمه دوم خردادماه است .
به گلدانهای نشای گوجه فرنگی که ارتفاع بوته آن به 20 سانتیمتر رسیده است روز قبل از کاشت آب داده و برای خارج کردن بوته از داخل گلدان انگشتها را روی گلدان حائل نموده و محتویات گلدان را با یک ضربه که کناره گلدان به لبه سنگ وارد آورده و به کف دست منتقل مینمایند و بدون آنکه اطراف ریشه دست بخورد در گودالی که به همین منظور روی ردیف هایی که فاصله آنها 75 سانتیمتر است به فاصله 45 سانتیمتر از هم آماده نمودهاند میکارند و اطراف آنرا خاک مخلوط با کود ریخته و با دست فشار میدهند تا هوای اطراف ریشه خارج گردد و چنانچه نشا قبلاً زیر شاسی یا نایلون پرورش داده شده مجدداً برای چند روزی روی بوته ها را نایلون میکشند تا گیاه به حالت اولیه خود برسد سپس پوشش را برمیدارند.
در 2 هفته آخر، قبل از انتقال نشا به زمین اصلی باید آنرا به محیط خارج عادت داده و به همین جهت در طول روز و مواقعی که هوا گرم است دریچه های گلخانه را باز کرده و در هنگام عصر آنها را میبندند . در روزهای آخر چنانچه بوته ها در مقابل نور آفتاب پژمرده نشوند ، برای انتقال به محیط خارج آمادگی پیدا نموده اند اما باید توجه داشت که سرمای ناگهانی ، همه بوته ها را از بین خواهد برد . در موقع کاشت بایستی حتماً نصف بیشتر از ساقه نشا در خاک گذاشته شود .
چنانچه درجه حرارت خاک کمتر از 10 درجه باشد بذر گوجه فرنگی در داخل شاسی رشد و نموی ندارد ولی در درجات بالاتر رشد خوبی داشته به طوریکه در حرارت 20 درجه در مدت 8 روز اولین جوانه آن ظاهر میگردد . به طور معمول در هر یک صد گرم بذر گوجه فرنگی ، بالغ بر 40 هزار عدد بذر وجود دارد بدیهی است کلیه بذرهای کاشته شده به ثمر نمیرسد و در هنگام نشاکاری مقدار قابل توجهی به علت رشد کم و یا آفت زدگی از رده خارج میگردند به طور متوسط مقدار بذر لازم برای نشاکاری زمین که گوجه فرنگی بعداً در آن کاشته میشود 2000-500 گرم در هکتار میباشد پس از آنکه بوته ها کاشته شدند باید مزرعه را به حد کافی و به طور فراوان آبیاری نمود .
عملیات زراعی :
در مناطقی که 4-3 ماه از سال ، آب و هوای معتدل و آفتابی و کمی خشک دارند بایستی رطوبت خاک را به طور یکنواخت نگهداری نمود و از بادهای شدید محفوظ باشد و درجه حرارت مناسب برای پرورش بوته گوجه فرنگی بین 35-20 درجه است .
بوته گوجه فرنگی به بوته توتون و درخت گردو حساس است و چنانچه در مجاور آنها کاشته شود ، خوب رشد نمیکند . آنهاییکه بوته گوجه فرنگی را در گلدان پرورش میدهند ، نبایستی گلدان آنرا در دریچه آشپزخانه قرار دهند ، زیرا بوی گاز موجب متوقف شدن رشد آن میگردد.
به طور کلی برای آبیاری مزرعه حداقل هفته ای یک مرتبه آبیاری تمام مزرعه ضرورت دارد و در تمام مدت رشد بایستی خاک مزرعه را سله شکنی نمود و علفهای هرز را از بین برد و از مزرعه خارج نموده و سوزاند ، زیرا بسیاری از بیماریها و آفات ، به وسیله علف های هرز منتقل میشوند برای هدایت شاخه بوته های گوجه فرنگی میتوان از داربست چوبی و یا پلاستیکی ویا فلزی استفاده نمود . در هر صورت بایستی از تماس میوه گوجه فرنگی با خاک جلوگیری نمود .
لازم به یادآوری است که در هنگام رشد شاخه ها معمولاً تعداد شاخه غیر بارور در کنار شاخه های بارور به وجود می آید ، این شاخه های اضافی را باید از بوته جدا نمود تا کلیه مواد غذایی گیاه به مصرف میوه برسد . طبق تجربه ، چنانچه از هر شاخه فقط 2 شاخه بارور نگهداری شده و بقیه هرس شوند ، مقدار محصول بیشتر و انواع آن مرغوبتر خواهد شد .
لازم به تذکر است که عمل هرس کردن باید تا آخر فصل ادامه داشته باشد . زیرا اگر هرسی فقط یک مرتبه انجام گیرد شاخه های بالایی ، بیش از حد رشد کرده و عده ای از شاخه ها که میوه نمیدهند قوت گیاه را میگیرند .
گاهی شکافهایی روی میوه به وجود می آید علت آن خشکی طولانی مزرعه است که ناگهان با یک آبیاری فراوان مواجه میشود و موجب ترک خوردگی گوجه میشود ، بنابراین باید مزرعه را به طور مرتب و به طور یکنواخت آبیاری نمود .
چون جوانه هایی که در آخر فصل تشکیل میشوند ، دیگر نمیتوانند گل خود را به ثمر برسانند لذا بایستی کلیه جوانه هایی که در آخر فصل تشکیل میشوند قطع نمود تا میوه های موجود به ثمر برسد .
باید توجه داشت در تمام مدت سال که هرس انجام میگیرد نبایستی بیش از حد بوته را لخت کرد زیرا در هر صورت برگها هستند که مواد غذایی میوه را تهیه نموده و برای ذخیره به داخل میوه میفرستند .
برداشت گوجه فرنگی :
پس از آنکه گوجه فرنگی گوشت دار شد و آماده تغییر رنگ گردید ، میتوان آنرا چید و برای حمل به شهرهای دوردست با دقت به طوریکه به آن فشار وارد نیاید بسته بندی کرد . معمولاً 6 روز پس از شروع تغییر رنگ ، گوجه ها آماده برداشت میشوند .
برای چیدن گوجه فرنگی بهتر است میوه را با دست راست گرفته و به طرف راست یا چپ چرخاند و با یک حرکت جزئی میوه از بوته جدا میشود .
در آخر فصل پاییز که امکان سرمازدگی به بوته ها داده میشود ، بهتر است گوجه های کال را چیده و در جعبه های چوبی قرار داد و در محلی که امکان نفوذ سرما در آن وجود ندارد انبار نمود معمولاً بهای گوجه فرنگی کال در آخر فصل ، چندین برابر بهای گوجه فرنگی رسیده در وسط فصل است .
مقدار محصول گوجه فرنگی از هر بوته 5/3-3 کیلوگرم است و این میزان با واریته های مختلف و طرز پرورش و هرس و کود متفاوت است و همچنین تا 5 و 6 کیلو از هر بوته میتوان محصول برداشت کرد و در هر هکتار با محاسبه 40 هزار بوته در هکتار بین 160-120 تن و در مورد خاص تا 200 تن گوجه فرنگی میتوان بدست آورد در موقع چیدن محصول چنانچه دمبرگ همراه با میوه چیده شود علاوه بر اینکه میوه را بهتر میتوان نگهداری نمود و خطر حمله قارچ Cladosporium به گوجه نیز وجود ندارد .
همه چیز درباره درخت انگور فرنگی
بذرگیری :
چون در اثر تلافی بوته های مختلف با یکدیگر بذرهای به دست آمده ، دارای درجه خلوص کامل نیستند و غالباً خاصیت نژادی خود را از دست میدهند ، لذا برای به دست آوردن بذر خالص ترجیح داده میشود تعدادی از نشاهای سالم و قوی را دور از دسترس و در کناری کاشته و مراقبت کامل از آنها به عمل آمده و فقط تعداد محدودی گوجه روی هر بوته باقی بگذارند و بقیه گلها را حذف میکنند پس از آنکه گوجه ها رسیدند بذر آنها را جدا کرده و روی پارچه خشک کرده و قبل از آنکه کاملاً خشک گردد از پارچه جدا نموده و روی کاغذ ریخته و نگه میدارند تا کاملاً خشک شود سپس در قوطی در بسته و محفوظ برای استفاده سال بعد ذخیره میکنند.
